Al weken kijk ik op tegen de kerstdagen. Gezellig samen zijn, samen koken, lachen warmte en liefde delen. Onze familie is daar zo goed in, ik ben er echt trots op deze naam te dragen, trots op dat we samen zo door het leven gaan. In goede en slechte tijden… wat mijn ouders, al mijn broers en zussen, hun partners en mijn man en ik, elkaar allemaal beloofden bij onze huwelijken, die ook stuk voor stuk eilandjes van geluk vormen. Vooral door de warmte die we voelden van onze familie, op de momenten dat we elkaar even dreigden te verliezen.

Ieder jaar maken we plannen voor het jaar erop, als onderdeel van ons kerstritueel, dat nooit verloren mag gaan. Het is ook niet verloren, het voelt echter wel zo.

Iedereen is weer bij elkaar, maar het zal nooit meer hetzelfde zijn nu Ma weggevallen is.

Juist Ma, de sterke, moedige en doortastende spil van onze familie, waarvan we dachten dat ze zeker honderd zou worden. Kijk, als je Pa neemt, die is na zijn zware ziekte in zijn jongere jaren, nooit meer de oude geworden. Die is broos en diep in ons hart hielden we er altijd rekening mee dat we hem vroeg, of in iedere geval vroeger dan Ma, zouden moeten laten gaan. Maar dit met Ma, sloeg in als een bom. Of, beter als een tornado. Boem, diagnose, vonnis, weg. Bizar hoe het gegaan is.

Nu, maanden later, voelt het nog steeds als van een ander, in plaats van dat het mij overkwam en met mij mijn hele familie.

Toch gaat alles gewoon door, dus ook kerst. Iedereen ademt, werkt, lacht en gaat verder. Het voelt vreemd en ik weet dat ik niet de enige ben die het zo beleeft. Mijn zussen hebben ook al veel tranen vergoten, maar houden zich meestal sterk voor hun kinderen en de anderen. Hoe kan kerst, ons ritueel, nu ooit nog hetzelfde zijn?

Iedereen doet zijn best om de bijzondere sfeer terug te halen en het weer goed te laten voelen. Dit hoort bij het leven, ook al valt het ons zwaar. Die prachtige momenten die we samen beleefd hebben, die doldwaze momenten waarop we het uitgierden van het lachen, de zorg, de warmte, de liefde. Alle ingrediënten die niet weg zijn, we missen ze, omdat degene die ze gaf er niet is, maar ook juist die mooie herinneringen verwarmen ons hart. Die willen we koesteren, nieuwe momenten toevoegen, weer een onvergetelijke kerst beleven, en het in gedachten toch delen.

‘Schat, ik heb een suggestie, ik weet niet of je het een goed idee vindt,’ Ron, mijn man doorbreekt mijn overpeinzingen. ‘Ik weet hoe moeilijk jullie het allemaal hebben met het gemis van Ma, hoe zouden jullie het vinden als we alle oude, maar vooral ook nieuwe, herinneringen, die we vanaf nu en met kerst en daarna, nog gaan maken, symbolisch met haar delen?’

Ik kijk hem met opgetrokken wenkbrauwen aan. Het is zo’n lieverd en dit lijkt heel goed bedoeld, maar hoe wil hij dit in vredesnaam doen? ‘Lief van je schat, maar ik zie nog niet zo hoe?’

‘Laten we, als we met kerst met zijn alleen bijeen zijn, een boom voor haar planten. Een mooie stoere Eik, precies zoals past bij haar karakter, of misschien wel een Hartenboom, die vertelt hoeveel liefde er in en rond haar leefde, zodat we met zijn allen op hetzelfde moment lid kunnen worden van de boom en dan al onze gedachten, leuke plaatjes, grappige voorvallen en ludieke kerstcadeaus, bij haar kunnen vermelden. Eigenlijk zo, alsof ze het toch nog een beetje zelf meebeleeft.’

Stil. Hoe stil kan stilte zijn.

Dan overvalt mij een warm gevoel, opeens realiseer ik mij dat Ma niet weg is. Ma blijft altijd, in onze harten en in óns. Door dit zichtbaar te maken, erkennen we ons verdriet, geven we beeld aan onze gedachten en bestaat het écht.

Ik vlieg Ron om zijn nek. ‘Wat ben je toch een enorme schat! Wat een goed idee.

Ma is ook van jou, dat blijkt hier zo uit. Op deze manier delen we dat mooie gevoel en kunnen we dus alles delen wat zij fysiek nog gaat missen, maar waar ze gevoelsmatig toch nog een beetje bij is.

Fijn lieverd, dit zorgt ervoor dat ik toch weer uitkijk naar kerst, …hoe download ik die app eigenlijk?’